COP29: een gemiste kans, hernieuwde oproep tot leiderschap

Juist nu de wereld dringend behoefte heeft aan leiderschap om samen te werken aan een veilige en rechtvaardige toekomst voor de mensheid, sloot COP29 in Bakoe af met een teleurstellend resultaat. Hoewel er enige vooruitgang is geboekt, zoals het operationeel maken van een zogeheten verlies- en schadefonds, is er niet geleverd wat nodig is om de escalerende klimaatcrisis aan te pakken. De top slaagde er ook niet in de essentiële akkoorden te sluiten die nodig zijn voor een succesvolle COP volgend jaar in Brazilië.

​De kern van het probleem, uitfaseren van fossiele brandstoffen, blijft onaangeroerd

De VN-Klimaattop is er niet in geslaagd een routekaart op te stellen voor een wereldwijde uitfasering van fossiele brandstoffen. De geldstromen naar het hoofdprobleem, fossiele brandstoffen, overtreffen nog steeds de geldstromen naar oplossingen. Wereldwijd geven overheden elk jaar ongeveer 7 biljoen dollar (dat is een zeven met twaalf nullen) uit aan subsidies voor fossiele brandstoffen. En de financiële sector steekt elk jaar € 650 miljard in fossiele brandstoffen, waardoor de afhankelijkheid van olie, gas en kolen voortduurt.

​Non-proliferatieverdrag voor fossiele brandstoffen is nodig

De tijdens COP29 gemaakte afspraken, zijn onvoldoende voor een rechtvaardig klimaatbeleid en om de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5°C. Pleiten voor een non-proliferatieverdrag voor fossiele brandstoffen is cruciaal. Zo’n internationaal verdrag met bindende verplichtingen voor de uitfasering van fossiel bevordert eerlijk klimaatbeleid door te helpen het speelveld gelijk te trekken. Het biedt ook een stabiel perspectief aan bedrijven en investeerders.

Oproep tot leiderschap

Financiële instellingen moeten het voortouw nemen door aan te dringen op een wereldwijd non-proliferatieverdrag. Tegelijkertijd moeten ze investeringen in fossiele brandstoffen komende jaren versneld afbouwen ten gunste van opschaling van investeringen in hernieuwbare energie.

De financiële sector moet in actie komen waar regeringen aarzelen. Financiële instellingen hebben een verantwoordelijkheid - niet alleen om af te stappen van fossiele brandstoffen, maar ook om de overgang te versnellen. Bij Triodos Bank zien we een duidelijke weg voorwaarts: de financiële sector moet een aanjager zijn van positieve systeemveranderingen. Door een einde te maken aan de financiering van fossiele brandstoffen en rechtvaardige klimaatoplossingen te ondersteunen, kan de sector als katalysator fungeren voor een rechtvaardige en veerkrachtige economie.

​Nieuw doel voor klimaatfinanciering is onvoldoende

De top worstelde vooraf vooral met de vraag over een nieuw financieel gedurfd doel dat de landen samen zouden opstellen. Concreet: hoeveel miljarden zullen er jaarlijks in het klimaatfonds worden gestopt? Dit fonds moet ontwikkelingslanden helpen om versneld over te schakelen naar hernieuwbare energie, maar ook om zich aan te passen aan de nieuwe klimaatrealiteit met meer weersextremen. De landen die het hardst worden getroffen door de gevolgen van klimaatverandering en die het minst hebben bijgedragen aan het veroorzaken van klimaatverandering. Er werd een akkoord bereikt over het vastleggen van 300 miljard dollar per jaar tegen 2035 en een oproep om jaarlijks 1,3 biljoen dollar te verzamelen uit een breed scala aan bronnen, waaronder private investeringen. Dit is slechts een fractie van de triljoenen die het mondiale zuiden nodig heeft om hun bevolking te beschermen tegen klimaatverandering en om te schakelen naar schonere economieën.

​Enige vooruitgang met het verlies- en schadefonds

Een belangrijk resultaat van de vorige COP was een overeenkomst over het zogeheten verlies- en schadefonds, bedoeld om landen te steunen die onevenredig zwaar worden getroffen door klimaatrampen. Het fonds werd tijdens de COP29 officieel operationeel en kan vanaf 2025 geld gaan verdelen. Dit is een kleine stap in de goede richting.

​Koolstofmarkten: vooruitgang, maar belangrijk werk voor de boeg

COP29 kwam ook met een internationale koolstofmarkt voor uitstootcertificaten. Onder de naam Paris Agreement Crediting Mechanism (PACM) is de weg vrijgemaakt voor de handel in koolstofeenheden onder een wereldwijd gestandaardiseerd systeem. Een land of een bedrijf dat er niet in slaagt om zijn uitstoot voldoende te verminderen, kan dat dan goedmaken door bijvoorbeeld te investeren in bosherstel. Belangrijke beslissingen liggen nu in handen van technische organen, die methodologieën en integriteitskwesties zoals duurzaamheid, additionaliteit en baselines voor de verschillende soorten koolstofprojecten zullen uitwerken. Het valt nog te bezien of de overeenkomst en de technische uitwerking het PACM in staat stellen om op effectieve en transparante wijze geld te verplaatsen naar de juiste koolstofverwijderings- en -vastleggingsprojecten.

​Met het oog op de COP30 in Brazilië staat er veel op het spel

Het feit dat de COP29 er niet in is geslaagd essentiële afspraken te maken, legt nog meer druk op de volgende COP in Brazilië. Daar zullen landen (rijk en arm) moeten onderhandelen over een strenger klimaatbeleid, aangezien het steeds moeilijker wordt om de opwarming van de aarde bij voorkeur onder de 1,5 graden te houden. Dit onderstreept de noodzaak van transformatief leiderschap. De financiële sector kan niet wachten, banken en investeerders moeten het voortouw nemen door financiering te verschuiven van fossiele brandstoffen naar klimaatoplossingen. Het is nu tijd om doortastend op te treden.